Mandelmysteriet

Eg har lært av Wikepedia at mandler er ikkje nøtter. 

Det er faktisk ei frukt, i slekt med fersken. 
Prunus dulcis er det latinske namnet på treet.

Nøtten er blant mye annet en viktig grediens i marsipan og kransekake. Mandelmelk kan 
også brukes som en erstatning for dyremelk, fordi det ikke inneholder kolesterol eller 
 laktose og dermed kan brukes i matlaging for allergikere. 
 I Norge er det dessuten tradisjoner for å legge en mandel i julegrøt.

Enda en anvendelse er som mandelsmør, til samme bruk som peanøttsmør men der hovedbestandelen er mandler og ikke peanøtter.

Me plukka mandler her alt i august. Litt å ta av var her og.  Ikkje mindre enn 49 tre med ganske god haust på så å seie alle trea. 4 av trea har me sjølv skamklipt etter det vår venn Clemente seier. Ikkje at eg trur noko på det. Mandeltrea treng beskjæring dei og tillike med oliventrea. Blir nok mandler på trea til neste år vil eg tru.

Etter ei kort natt mellom lørdag då eg kom og første dag dag her i Paradis, er det tid for inspeksjon av tomta. Fjoråret var ein katastrofe når det gjeld mandelhaust. Dette året rekna me med svært så god avling ut frå slik det såg ut i august. Eg vart det ein kan kalle vonbroten på runden min. Ikkje mange tre der det framleis var noko å hauste. Mandelmysteriet I vart etablert. Lite marsipan, kanskje nok til ein liten gris. Kanskje ei kake med mandelbotn. Rett og slett så lite at me må prioritere hardt kva me skal bruke dei til. Det gjekk frå overfloden i august til smalhans og vel så det nå i midten av september. 
Kor har det blitt av alle mandlene?

I går kom Clemente for å gjere klar for hausting under det eine oliventreet som ber frukt. Maskin for soping ryddar heilt reint under treet. Ikkje vanskelig å få fatt på oliven som fell på bakken etterkvart som dei vert mogne når førebuingane er så grundige.

Clemente bidrog og til løysing av mandelmysteriet. Han hadde nok ikkje rekna med at eg kom såpass tidleg tilbake, medan det endå var tid for mandelhaust. Han hadde plukka mesteparten, og slepp unna med det. Avtalen er at han skal gjera alt arbeid med oliventrea, og så skal han ha olja som vert produsert som betaling. Ganske så usikkert prosjekt det der med mykje arbeid som førebuing, og så heilt usikkert kva lønna blir. I fjor vart der ikkje hausta såpass at det vart levert til pressing. All kraft hadde gått til eit vilniss av greiner øvst i trea som stal mesteparten av krafta. Vår venn Clemente kom til oss med 15 liter olje frå hans eigen olivenlund. Syns synd på desse uvitande nordmennene som så langt ikkje hadde forstått at olivenhausten vil endre seg frå år til år. Nokre gode år og endre dårlige år.
Nå er det slik at arbeidet med grunnen under trea blir nokså det same uansett om der er oiven på trea eller ikkje. Mannen har brukt ein del timar her på tomta, utan så langt å ha noko som helst utbytte av det. Han er vel unt dei mandlene. 

Vel me å bruke vår del av hausten til mandel i julegrauten, då har me nok mandler ut vår levetid og vel så det. Ein liten marsipangris kan det og bli råd med. Treng ikkje vera så bitteliten heller.

Faktaboks
Eg har også lært at kvar mandel veg i snitt 1,2 gram. Det går 82 mandler på eit hekto. Manglar du vekt når du skal bake, men kan kunsten å telje, veit du no kor mange mandler du må for å få 100 gr. Resten er rein matematikk.
Med slik kunnskap skal eg kunne berekne kor mange gram mandler me får utan å knekke dei. Eg er ingen racer i matematikk, men telje til 82 kan eg. Så kan eg leggje i haugar og gange med hundre. Truleg nok med første haugen på 82 stk, resten kan eg vege.

Så langt har det blitt nære på 700 gr mandler. 

Mandelmysteriet II   Kva må til for å få slike fine runde haugar? 
Er det nok å kunne kjevle skikkeleg runde pizzabotnar?

Svar kan sendast til ge-h@online.no. Premie for rett svar er 1 stk ferdig knekt og skolda mandel til å ha i julegrauten. Må hentas i Helmikhølen 5 etter nærare avtale med underteikna.

Henting, fjerning av ytre skal (det som tilsvarer fruktkjøtet på fersken) er bare ledd i prosessen. Knekking må og til.Hadde så innhaldet vore edelt metall kunne ein nok seie at innsatsen står i forhold til utbytte. Slik det nå er, lurer eg mest på om eg ikkje bare skulle tatt med stige til Auchan eller IperCoop og funne meg nokre ferdig reinsa og knekte mandler. (Stigen ville eg hatt med for å få det til å likna litt på naturleg mandelhausting)